W dniu 31.01.2011 w siedzibie Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP odbyła się II Debata Ministerialna – Transport - zorganizowana przez Polską Platformę Technologiczną Transportu Szynowego i Katedrę Transportu Szynowego Politechniki Śląskiej.
Na zaproszenie Koordynatora PPTTS Prof. Marka Sitarza – przedstawiciel naszego Związku brał udział w Debacie.
Debatę podzielono na trzy etapy.

W pierwszej części swoje referaty wygłosili:
- V-ce prezes UTK Krzysztof Banaszek na temat nowych zadań i zobowiązań wynikających z prawa unijnego dotyczącego bezpieczeństwa ruchu kolejowego.
- Prof. W. Starowicz – doradca prezydenta Krakowa ds. komunikacji publicznej – przedstawił rozwiązania, jakie wprowadził i planuje wprowadzić Kraków w komunikacji tramwajowej – referat pt. „Tramwaje w mieście – jak robi to Kraków”.
- Prof. Zbigniew Hilary Żurek z Wydziału Transportu Politechniki Śląskiej – przedstawił nowe technologie w diagnostyce pojazdów szynowych.
- Prof. Jerzy Mikulski z Wydziału Transportu Politechniki Śląskiej - Przewodniczący Polskiego Stowarzyszenia Telematyki Transportowej – w prezentacji – „Telematyka w transporcie szynowym” zarysował nowe kierunki w technologiach sterowania ruchem kolejowym.
Niestety zabrakło czasu na referat organizatora Debaty Prof. Marka Sitarza - Członka Komitetu Transportu PAN - pt. „Bezpieczeństwo Transportu Szynowego w Polsce . Teoria i Praktyka”, którym szczególnie byliśmy zainteresowani.

Druga część Debaty miała formułę okrągłego stołu – i była to dyskusja panelowa na temat kształcenia kadr transportowych w Polsce w dyskusji udział brali:
Prof. Andrzej Chudzikiewicz z Politechniki Warszawskiej, Prof. Stanisław Gucma z Akademi Morskiej w Szczecinie, Prof. Ryszard Krystek z Katedry Inżynierii Drogowej Politechniki Gdańskiej, Prof. Marek Sitarz z Katedry Transportu Szynowego Politechniki Śląskiej, Prof. Antoni Szydło Prezes SITK RP
– wszyscy prelegenci podkreślali znaczenie kształcenia systemowego w danej dziedzinie transportu, wskazywali na błędną politykę państwa w tym zakresie.
Konkluzją było stwierdzenie, że likwidacja min. technicznych szkół kolejowych, morskich to decyzje, które w najbliższym czasie wpłyną bardzo negatywnie na stan i liczbę Polskiej kadry transportowej.
Wskazywano także na zagrożenia, jakie w najbliższym czasie spowodowane będą „wyrwą” pokoleniową nie tylko min. wśród wykształconych w branży fachowców na Polskich kolejach, ale także wśród samej kadry akademickiej mogącej tych specjalistów wykształcić.

Trzecia część spotkania to Debata Ministerialna pod tytułem – „...wszystkie rządy odpowiadają za aktualny stan kolei w Polsce...”
Na spotkanie przybyli niemal wszyscy Ministrowie Transportu powołani po 1989 r. – obecni byli :
Cezary Grabarczyk, Bogusław Liberadzki, Eugeniusz Morawski, Marek Pol, Jerzy Widzyk, Adam Wielądek, Krzysztof Opawski a także Bogusław Kowalski w zastępstwie Jerzego Polaczka i Andrzej Massel – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury.
Żywa dyskusja prowadzona była zarówno na temat aktualnego stanu kolei w Polsce i jego historycznych przyczyn jak również na temat dróg dojścia do pozytywnych rezultatów podjętych reform.
Pytania zadawane gościom dotyczyły ocen poszczególnych decyzji w historii restrukturyzacji kolei w pryzmacie jej dzisiejszego stanu a także wizji i możliwości zmiany jej położenia.
Wypowiedzi poszczególnych ministrów były często bardzo obrazowe i spontaniczne. Wskazywano wiele dróg i sposobów poprawy obecnej sytuacji, często padały opinie mówiące o konieczności wzmocnienia kompetencji UTK przez nadanie tej instytucji nowych uprawnień i zwiększenia liczby specjalistów tam zatrudnionych.

Na pytania odpowiadał każdy minister a mówiono między innymi:
Minister Marek Pol porównał to, co obecnie stało się z polską koleją do operacji chirurgicznej - stwierdził, że pacjenta rozkrojono i zostawiono w tym stanie na stole bez opieki a teraz konsylium zastanawia się czy ciąć głębiej czy zaszyć. Stwierdził, że za sytuację na kolei odpowiadają nie tylko kolejarze, ale głównie politycy. Zauważył także, że związki zawodowe postępują według własnej logiki.
Minister Eugeniusz Morawski pytany o czas swojej kadencji – omówił swój projekt podziału kolei na PKP i PKP Infrastrukturę, który w jego ministerstwie był przygotowany, lecz nie udało się go wdrożyć. W dalszej części dyskusji zebrani przyznali, że gdyby wprowadzono ten projekt w życie, w tamtym okresie to dzisiejsza polska kolej byłaby na innym etapie rozwoju.Minister także wskazał, że aparat państwa – politycznie zbytnio ingeruje w PKP i tu również widzi potrzebę zmian.
Minister Jerzy Widzyk – wyraził opinię, że na chwilę obecną należy najpierw się zastanowić, na jaką kolej nas stać – czy ma to być 19 000 km linii czy może 13 000 km – czy ma to być kolej dużych prędkości czy kolej konwencjonalna.
Minister Adam Wielądek – orzekł, że należy min.: wstrzymać wszystkie reformy na kolei, stopniowo wdrożyć ideę zrównoważonego transportu, przygotować i wdrożyć Ustawę o infrastrukturze kolejowej, wyłączyć kolej spod wpływów politycznych, certyfikować zadania inwestycyjne. Przywoływał też przykład kolei brytyjskich – gdzie spółek jest jeszcze więcej niż u nas.
Minister Cezary Grabarczyk oświadczył, że problem kolei to problem poszukiwania koncepcji, że na początku lat 90-tych nie stawiano pytania, co z koleją w Polsce a teraz mamy tego skutki. Po raz kolejny wskazał na konieczność podpisania wieloletniego kontraktu na utrzymanie linii kolejowych z zarządcą infrastruktury, który musi zostać wydzielony z Grupy PKP.
Minister Bogusław Liberadzki wyraził przekonanie - odnosząc się do konkretnych liczb dotyczących majątku PKP PLK jak i przewoźników w grupie PKP, że jeśli się ten majątek ma to trzeba o niego dbać i rozwijać a nie odwrotnie i wtedy można myśleć o konkurowaniu na zliberalizowanym europejskim rynku usług kolejowych - zadał także pytanie Czy chcemy mieć koleje polskie czy koleje na ziemiach polskich? – na które odpowiedź jest podstawą do dalszego planowania jej przyszłości.

Ninejszym dziękujemy organizatorowi Prof. Markowi Sitarzowi za zaproszenie na Debatę - wyrażamy nadzieję, że wyniesione z niej doświadczenia i informacje, zostaną wykorzystane zarówno przez stronę związkową jak i samych zarządzających infrastrukturą kolejową w Polsce.

informację przygotował
Grzegorz Herzyk